Çocuk ortopedik cerrahisi ile ilgili hastalıklar

Doğumsal Kalça Çıkığı (Gelişimsel Kalça Displazisi) (GKD)

Doğumsal kalça çıkığı veya yeni adı ile gelişimsel kalça displazisi ülkemizde sık olarak görülen toplumsal bir sorundur. Özellikle aile öyküsü bulunan, makat pozisyonu bulunan, kundaklanmış  ve eşlik eden ortopedik anomalileri olan bebeklerde daha sık olarak görülmektedir. Bu nedenle risk faktörleri bulunan bebeklerin erken dönemde  (yaşamın 4-12.haftalarında) ultrasonografik olarak kalçalarının değerlendirilmesi gereklidir. Erken tanı alan bebeklerde cerrahi dışı yöntemlerle yüksek başarı oranı ile tedavi mümkündür. Geç dönemlerde genellikle cerrahi tedavi gerekli olmaktadır. Risk faktörleri aşağıda sıralanmıştır:

'ilk bebek, kız bebek, çoğul gebeliklerden olan bebekler, gebelikte oligohidramnioz (su azlığı) olması, makat geliş, eşlik eden boyun eğriliği veya ayak şekil bozukluğu olması, aile öyküsü varlığı, bebeğin kısa süreli dahi olsa kundaklanmış olması. '

Doğum sonrasında bacakların yana simetrik açılamaması veya çift taraflı yeterli miktarda açılamaması (abduksiyon kısıtlılığı), alt ekstremiteler arasında uzunluk farkı bulunması, pililerin (uyluk ve kalça arkasındaki deri katlantıları) asimetrik görünmesi aileleri uyaran faktörler olarak göz önünde bulundurulmalıdır.

Genel Hastalıklar

Osteogenesis İmperfekta (cam kemik hastalığı)

İskelet sisteminin temel parçalarından biri kemiktir. Kemiğin doğal günlük faaliyetler esnasında bütünlüğünü  koruması çok önemlidir.  Bir çok hastalık kemiklerin günlük , doğal faaliyetler esnasında bütünlüğünü koruyamaması yani kırılmasına yol açabilmektedir. Bunlar içinde en iyi bilineni 'osteogenesis imperfekta - cam kemik hastalığı' dır. Hastalık temel olarak bir bağ dokusu hastalığıdır. Klinik olarak en belirgin özelliği sık kırıklardır. Hastalığın şiddetine göre kırıklar gebelik sürecinde anne karnında, doğum esnasında ve yürüme öncesi dönemde veya yürüme sonrasında ortaya çıkabilir. Tekrarlayan kırıklar kemiklerde şekil bozukluğuna ve hastanın fonksiyonel olarak kısıtlanmasına yol açar. Bu nedenle tedavisi önemlidir. Tıbbi tedavi olarak kemik  kırık sıklığını azaltacak bir takım ilaçlar kullanılmaktadır. Esas olarak bu hastalarda kırık sıklığını azaltmak, şekil bozukluklarını gidermek ve fonksiyonel kazanımlar sağlamak için cerrahi müdahaleler yapılmaktadır. Bu girişimler kemiklerin çok kırılgan olması nedeniyle teknik zorluklar içermekle birlikte hastalarda önemli kazanımlar sağlamaktadır.

 

Kemik ve Eklem Enfeksiyonları

Çocukluk yaş grubunda ortaya çıkan kemik ve eklem enfeksiyonları ortopedik acil durumlar içersindedir. Hızlı tanınıp aynı biçimde tedavisi gerekir. Uygun biçimde tedavi edilmediği takdirde eklemlerde kalıcı fonksiyon kayıplarına, kemiklerde uzun süreli akıntı ve şekil bozukluklarına yol açabilir. Kemik ve eklem çevresinde sıcaklık artışı, şişlik, sorunlu ektremite üzerine yük verememe, 38 derecenin üzerinde ateş varlığı  hallerinde mutlaka kemik ve eklem enfeksiyonları akılda tutulmalı ve önemsenmelidir. Tanı için muayene, radyolojik incelemeler gerektiği durumlarda ultrasonografi, MRI gibi ileri tetkiklere ihtiyaç duyulabilir. Gerekli durumlarda eklem sıvısından örnekleme yapılabilir. Tanı konulduğunda ise hastanın ve hastalığın özelliklerine göre cerrahi tedavi gerekli olabilir.

 

Çocuk Dirsek Çevresi Kırıkları

Oyun çocuklarında düşmeye bağlı sık olarak dirsek çevresi kırıklar meydana gelmektedir. Dirsek ekleminin özellikleri nedeniyle uygun biçimde tedavi edilmeyen bu kırıklar fonksiyonel ve kozmetik sorunlara yol açabilmektedir. Bu nedenle dirsek çevresi yaralanmalarda konunun önemi hatırda tutulmalı ve bir pediatrik ortopedist değerlendirmesi yapılmalıdır.

 

Legg Calve Perthes Hastalığı

Çocukluk yaş grubunda kalça ekleminin önemli hastalıklarından biridir. Topallama, diz çevresinde veya kalça çevresinde hissedilen ağrı ile başlangıç bulguları ile ortaya çıkar. Uyluk kemiğinin başında şekil bozukluklarına yol açarak kalça ekleminde kısa ve uzun dönemde fonksiyonel kayıplara yol açabilir. Hastalığın başlangıç yaşı, uyluk kemiğinin etkilenme miktarı, bazı radyolojik özelliklerine göre sonuç öngörüsünde bulunulabilir. Kötü sonuç beklentisi bulunan hastalarda cerrahi tedavi gerekli olabilir.

 

EKSTREMİTE KISALIKLARI

Ekstremite kısalıkları fonksiyonel ve kozmetik olarak sorun yaratan önemli ortopedik sorunlardandır. Kısalıklarda esas olan kısalığa neden olan hastalığın belirlenmesi ve bunun sonucunda büyüme dönemi sonunda ortaya çıkması muhtemel kısalık miktarının tespitidir. Bu belirlendikten sonra hastanın tedavisi büyüme kontrolü, uzatma veya uzun ekstremitenin uzama yeteneğinin ortadan kaldırılması gibi yöntemlerle yapılabilir. Uzatma işlemleri günümüzde eksternal fiksatörler ve uzayabilen mekanik veya motorize intramedüller çivilerle yapılabilmektedir.

 

Clubfoot- Çarpık ayak

Sık görülen önemli bir doğumsal ayak anomalisidir. Gebelikte yapılan detaylı ultrasonografi ile yüksek oranda gebelik esnasında tanınmaktadır. Günümüzde doğumdan sonra erken dönemde alçılama ile yüksek başarı oranı ile tedavi edilmektedir. Alçılama sonrası koruma önemlidir. Ancak hala majör cerrahi girişim ihtiyacı olan hastalar bulunmaktadır. Tedavisi deneyim , yakın takip ve aile işbirliği gerektirmektedir.